Waarom is het belangrijk om naar de levenscyclus van plastic te kijken?
Elk plastic voorwerp heeft zijn eigen verhaal: van de productie tot de verwerking aan het einde van de levensduur verbruikt het energie en grondstoffen en heeft het een impact op het milieu. Inzicht in de levenscyclus betekent dat je je bewust wordt van de ecologische voetafdruk en dat je probeert om meer duurzame oplossingen aan te passen aan het dagelijks leven, zowel op kleine als op grote schaal.
De oorsprong en productie van plastic
Plastic wordt in wezen gemaakt van aardolie. Nadat de aardolie uit de grond is gehaald, wordt deze “geraffineerd” tot verschillende producten, zoals nafta, een vloeistof die rijk is aan lichte koolwaterstoffen.
Plastic wordt in drie fasen geproduceerd:
- Raffinageproces: nafta wordt verhit tot 800°C en vervolgens afgekoeld, waardoor de koolwaterstofmoleculen in kleine stukjes uiteenvallen en monomeren ontstaan.
- Polymerisatie: door additie- of condensatiereacties verbinden monomeren zich tot polymeren.
- Samenstellen/Verwerken: Nadat de hulpstoffen en additieven zijn toegevoegd, worden de polymeren de verschillende soorten plastic die we dagelijks tegenkomen. Vervolgens worden ze gevormd door gieten, extrusie, injectie of thermovormen.
Aardolie is de belangrijkste bron van plastic, maar het kan ook worden gemaakt van hernieuwbare materialen. Deze kunststoffen kunnen dus biologisch afbreekbaar zijn, maar ze worden nog steeds minder vaak geproduceerd.
De zeven verschillende soorten plastic
Er zijn in totaal zeven verschillende soorten plastic, elk met zijn eigen recycleerbaarheidskenmerken. Deze zijn ingedeeld van 1 tot 7:
1. PET: Polyethyleen Tereftalaat. Dit type plastic wordt vaak gebruikt in voedselverpakkingen.
2. HDPE: Hoge dichtheid polyethyleen. Het is stijf en ondoorzichtig en wordt bijvoorbeeld gebruikt om flessen te maken voor waspoeder, melk, enz.
3. PVC: Polyvinyl Chloride. Rioolbuizen worden van dit materiaal gemaakt.
4. LDPE: Lage dichtheid polyethyleen. Het heeft dezelfde eigenschappen als HDPE en wordt onder andere gebruikt om afvalzakken te maken.
5. PP: Polypropeen. Het wordt veel gebruikt in auto-onderdelen, is water- en temperatuurbestendig en heeft een goede chemische weerstand.
6. PS: Polystyreen. Dit op aardolie gebaseerde plastic is te vinden in artikelen zoals wegwerpbestek.
7. "Others": Hun eigenschappen hangen af van het type materiaal en ze kunnen niet gerecycleerd worden.
De recyclebaarheid van deze verschillende soorten plastic kan worden onderverdeeld in drie categorieën:
- Gemakkelijk recyclebaar: PET (1), HDPE (2), PP (5)
- Soms gerecycled : LDPE (4), PVC (3)
- Zeer lage recyclebaarheid: PS (6), Others (7)
U kunt deze getallen op allerlei plastic voorwerpen zien, omringd door een lint. Deze lus wordt de “Möbius-lus” genoemd en is het universele symbool voor de recyclebaarheid van plastic. Als er een percentage in de lus staat (bijvoorbeeld 25%), betekent dit dat er 25% gerecycled materiaal is gebruikt om het product te maken.
Plastic levensduur
De levensduur van plastic verschilt afhankelijk van het soort plastic, de omgeving en het gebruik. In de meeste gevallen duurt het erg lang voordat het is afgebroken.
National Geographic geeft drie sleutelfiguren:
- Er drijven 5.000 miljard stukjes plastic in de oceanen,
- Elke minuut worden er bijna een miljoen plastic flessen verkocht,
- Meer dan 40% van het plastic wordt slechts één keer gebruikt voordat het wordt weggegooid.
Om de enorme impact van deze drie feiten te begrijpen, volgen hier een paar voorbeelden van hoe lang het duurt voordat sommige plastic voorwerpen zijn afgebroken:
- Plastic fles: ongeveer 450 jaar
- Polystyreen: meer dan 1000 jaar
- Visnet: 600 jaar
Plastic aan het einde van zijn levensduur
Wat gebeurt er als we ons plastic voorwerp weggooien? Plastic komt in vier verschillende situaties voor.
Ten eerste kan het gerecycled worden. Dit is helaas maar een klein deel van wat er echt gebeurt.
Het kan ook verbrand worden. Hierbij komen broeikasgassen en giftige stoffen vrij.
Het plastic wordt ook gestort, of met andere woorden, het wordt begraven.
Tot slot kan het ook in de natuur terechtkomen, vooral in de oceanen. Volgens de VN komt er jaarlijks zo'n 8 miljoen ton plastic in de oceanen terecht.
Milieu-impact
Plastic draagt bij aan duurzame vervuiling. Microplastics, afkomstig van allerlei bronnen, zijn overal te vinden: in de oceanen, in de lucht, in de bodem en in voedsel, en zelfs in ons lichaam. Het heeft ook een negatieve invloed op wilde dieren en verstoort het ecosysteem.
Plastic is vergif voor het klimaat. Volgens de VN was de productie en het beheer van plastic in 2019 verantwoordelijk voor 1,8 miljard ton uitstoot van broeikasgassen, wat neerkomt op ongeveer 3,4% van de wereldwijde uitstoot.
De levenscyclus van plastic begrijpen